کشور ترکیه با توجه به نداشتن منابع نفتی و گازی در کشور خود و به جهت کنترل بازار و تورم ، بیشتر بودجه خود را از طریق دریافت مالیات از مردم تامین می کند و در این کار بسیار دقیق است . مالیات در ترکیه به 3 قسمت مالیات بر درآمد ، مالیات بر دارایی و مالیات بر هزینه تقسیم میگردد .

مالیات بر دارایی که به 3 دسته تقسیم میشود :

  • مالیات ملک
  • مالیات وسایل نقلیه موتوری
  • مالیات بر نقل و انتقال ارث و وقف

این مالیات با استفاده از نسبت های مختلف برای سکونت، محل کار، قطعه و زمین محاسبه می شود که بصورت سالیانه از مالکین منازل در شهرداری محل سکونت دریافت میشود . مبلغ آن نیز هر ساله در ماه مارچ از طرف شهرداری اعلام میگردد و مالکین میتوانند در دو قسط (اولی تا پایان ماه می و دومی تا پایان ماه نوامبر) این مبلغ را پرداخت کنند . مالکین همچنین میتوانند بصورت آنلاین وارد سایت شهرداری منطقه خود شده و این مبلغ را پرداخت کنند . اگر سند به اسم دو یا چند نفر باشد ، هر یک از مالکین ملزم به ورود اطلاعات و پرداخت جداگانه هستند . در صورت عدم پرداخت این بدهی توسط مالک ، ماهیانه مبلغی به عنوان جریمه تاخیر برای مالک منظور می گردد . ساختمان ها ، آپارتمان ها و زمین های متعلق به کشور ترکیه (به جز ساختمان سفارت ها و کنسولگری ها) مشمول مالیات بر دارایی به میزان 0.1 تا 0.6 درصد هستند و 10 درصد از این مالیات به عنوان کمک برای حفاظت از میراث فرهنگی صرف میشود .

از سوی دیگر مالیات وسیله نقلیه موتوری که به MTV (Motorlu Taşıtlar Vergisi) معروف است ، هر ساله به میزان نرخ ثابتی که با توجه به نوع خودرو ، سال ساخت و حجم موتور تعیین میشود اخذ می گردد . 

مالیات بر ارث و وقف نیز به میزان 1 تا 30 درصد اخذ می گردد .

افرادی که در ترکیه اقدام به ثبت شرکت(بصورت محدود یا شراکتی) می کنند نیز باید نسبت به پرداخت مالیات ثبت شرکت حدوداً 22 درصد اقدام کنند که شرح کلی این شرکت ها به شرح زیر است :

مالیات بر هزینه 

این مالیات شامل مالیات بر ارزش افزوده، مالیات بر مصرف خاص، مالیات بر معاملات بانکی و بیمه، مالیات ارتباطات خاص، مالیات بازی های شانسی، حق تمبر، گمرک و مالیات های اخذ شده توسط قانون درآمدهای شهرداری میشود .

مالیات بر ارزش افزوده که به KDV معروف است ، مخفف KATMA DEĞER VERGISI می باشد و بصورت غیرمستقیم تقریبا روی تمام خدمات ارائه شده یا اجناس خریداری شده توسط مشتری در ادارات ، فروشگاه ها و … حساب شده است و بعضی فروشگاه ها نیز این مبلغ را پس از خرید جنس بر روی قیمت اصلی اضافه میکنند .

تمبر مالیاتی ؛ در مورد اسناد مختلفی از جمله قراردادها، اوراق بدهی، مشارکت در سهام، اعتبار اسنادی، ضمانت نامه ها، صورت های مالی و حقوق و دستمزد اعمال می شود.  حق تمبر با نرخ هایی از 0.189٪ تا 0.948٪ ارزش سند اخذ می شود و همچنین برای برخی اسناد به صورت ثابت (قیمت از پیش تعیین شده) دریافت می شود.

اگرچه تراکنش های انجام شده توسط شرکت های بانکی و بیمه همچنان از مالیات بر ارزش افزوده معاف است اما این تراکنش ها مشمول مالیات تراکنش های بانکی و بیمه ای هستند .  این مالیات بر درآمد بانک ها مانند سود وام اعمال می شود .  نرخ مالیات معمولاً 5 درصد است اما برای برخی معاملات مانند معاملات سپرده بین بانک ها ، نرخ سود آن 1 درصد است.  از سال 2019 نیز اگر قصد خرید ارز داشته باشید ، 0.2 درصد حدود 40 الی 50 لیر توسط صرافی ها به عنوان مالیات دریافت می گردد .

چهار گروه نیز در رده مالیات بر مصرف خاص ÖTV قرار می گیرند که با نرخ های مختلف مالیات اخذ می شود و به شرح زیر است :

  • فرآورده های نفتی و مشتقات آن ، گاز طبیعی، روان کننده ها، حلّال ها و مشتقات حلّال ها که به محیط زیست آسیب می زنند
  • اتومبیل و سایر وسایل نقلیه ، موتور سیکلت ، هواپیما ، هلیکوپتر و قایق بادبانی
  • تنباکو و فرآورده های تنباکو ، مشروبات الکلی
  • کالاهای لوکس

اخذ مالیات از کالاهای لوکس به جهت ارائه منافع و مزایای اجتماعی به شهروندان است و سایر مالیات ها با هدف استفاده کمتر از این مواد مضر و در چارچوب هماهنگی با اتحادیه اروپا در جهت حفاظت از محیط زیست وضع شده است . با محدود بودن این کالاها ، مدیریت و پیگیری آن آسان و یکی از منابع درآمدی خوب خزانه دولت است .

مطمئناً استثنائاتی نیز در این زمینه وجود دارد که میتوان به استثنائات دیپلماتیک ، نظامی ، صادرات و واردات ، اکتشاف نفت ، موسسات دولتی و … اشاره کرد .

 استثنا خرید خودرو نیز شامل افراد معلول بالای 90 درصد یا آن دسته از افرادی که دارای گواهینامه H هستند میشود که این معافیت هر 5 سال یکبار اعمال میشود و سقف خرید خودرو در سال 2022 مبلغ 450 هزار لیر تعیین شده است . شخص خریدار خودرو نیز تا 5 سال حق فروش خودرو را نداشته و در صورت شرایط نامطلوب  فرد خریدار ، فقط خانواده درجه یک و دو میتوانند از این خودرو استفاده کنند .

مالیات بر درآمد

همانطور که از ظواهر امر معلوم است ، مالیات بر درآمدی است که در پایان کارهایی مانند فروش کالا، درآمد اموال غیرمنقول یا فعالیت های حرفه ای در یک سال به دست می آید و هر چقدر درآمد بالاتر رود ، این مبلغ نیز بیشتر میشود و صاحب شغل باید نسبت به پرداخت آن در دو قسط اقدام نماید . نرخ مالیات با توجه به مبلغ درآمد به شرح زیر است :

دولت ترکیه به جهت جلوگیری از دلالی ملک قوانین جدیدی نیز وضع کرده است که به مالیات بر درآمد شخص مرتبط می گردد . برای مثال اگر شخصی ملکی را خریداری کند و قبل از 5 سال تصمیم به فروش آن بگیرد و ملک را به مبلغ بیشتری بفروشد ، مبلغی که پس از فروش خانه به عنوان سود دریافت کرده ، پس از کسر تورم سالیانه مشمول مالیات بر درآمد می شود و فروشنده باید 24 درصد از مبلغ حاصله را به عنوان مالیات پرداخت نماید . با توجه به پیشرفت چشمگیر درآمدهای اینترنتی بخصوص در عرصه تولید محتوا در یوتیوب ، از آنجایی که این مبالغ بیشتر بصورت دلار به حساب افراد واریز میشود ، در صورت عدم اعلام صاحب حساب و ورود مشکوک این مبالغ ، امکان بسته شدن حساب وجود دارد و پیش از این فرد باید نسبت به ثبت شرکت و افتتاح حساب تجاری مختص شرکت اقدام نماید و تمامی مبالغ به آن حساب واریز گردد تا ضمن شفاف سازی درآمد خود با عواقب و جریمه های بعدی مواجه نگردد . به طور کلی میتوان گفت کلیه افراد مقیم ترکیه چه شهروند چه غیر شهروند برای هر درآمدی که از این کشور کسب میکنند ، باید مالیات بدهند که در تصویر زیر بصورت کلی منابع درآمد ذکر گردیده است . 

عده ای نیز با راهکارهایی اقدام به فرار مالیاتی میکنند و مبلغ مالیات را پرداخت نمی کنند . در صورتی که اداره مالیات از این موضوع مطلع گردد ، جریمه ها و عواقب ناگواری دامن گیر شخص میشود .

یک نمونه از فرار مالیاتی که هنگام فروش ملک یا خودرو اتفاق می افتد اینگونه است که فروشنده با خریدار بنوعی تبانی میکنند یا از روی ناآگاهی خریدار و عدم تسلط کافی خریدار به زبان ترکی و همچنین عدم اعلام فروشنده این موضوع اتفاق می افتد و قیمت فروش خودرو یا ملک را همان قدر که فروشنده اول خریداری کرده است قید می کنند و این موضوع در سال های آتی که خریدار جدید خواهان فروش مال خود می باشد ، مشکل ساز میشود چونکه برای مثال طبق قانون مالیات بر درآمد 2022 ، باید 24 درصد از سود حاصله را مالیات پرداخت نماید .